Is president Santokhi een volger van premier Modi en zo ja wat gaat dat voor Suriname betekenen?

Toen in juni 2020 ik in een open brief de politicus Chandrikapersad Santokhi feliciteerde met de verkiezingsuitslag van 25 mei 2020 ( Open brief aan de heer Chandrikapersad Santokhi, voorzitter van de VHP – KRINGLOOP VAN MOED ) kon ik niet bevroeden dat hij, eenmaal omkleed met macht,  zich zou manifesteren zoals hij nu doet. Een op etniciteit en absolute macht gerichte heerser die, sinds zijn benoeming in juli 2020 (Surinamers kiezen niet rechtstreeks hun president) tot heden, geen enkele verkiezingsbelofte nakwam en grossiert in ondoordachte en niet realistische plannen die feitelijk corruptiefaciliteiten zijn voor zijn friends & family, partij-sponsors en loyalisten. Een incompetente en rancuneuze bestuurder die chronisch in binnen- en buitenland politieke partijcampagne voert en iedere ruimte opzoekt en benut die de ondemocratische grondwet hem biedt om zijn zin door te drijven, vanuit de gedachte “mijn wil is wet” (President Santokhi, een autocraat aan het stuurwiel? – KRINGLOOP VAN MOED ).

Het is bekend, de eerste grondwet van de republiek Suriname werd in 1987 gewijzigd om onder de noemer democratie, (verlichte) dictatuur mogelijk te maken. En tot heden spanden zowel de volksvertegenwoordiging als opeenvolgende burgerregeringen zich niet in om de democratie in Suriname te herstellen en bekrachtigen. HBO- en universiteitsstudenten hoort men hier niet (publiekelijk) over, evenals bestuurders en leiders van vakbonden en religieuze organisaties er hardnekkig het zwijgen toe doen.  Ook de regering onder leiding van Santokhi handhaaft deze toestand. Hoewel laatstgenoemde in zijn verkiezingscampagne die hem naar alle uithoeken van Suriname bracht, beloofde het anders én beter te zullen doen. Het was die campagne die ook niet traditionele VHP-stemmers, waaronder veel Afro-Surinamers, ertoe brachten Santokhi en zijn partij (VHP) hun stem toe te vertrouwen. Vervolgens deed hij een etnische schep bovenop het oude bekende, en beschadigde/beschadigt daardoor hun vertrouwen diep. Onder Santokhi laaien etnische sentimenten op, verzwakt de sociale harmonie en is de samenleving verder verruwd; en de man ziet/wil geen relatie zien tussen wat hij doet en het maatschappelijk effect. Ook hij lijdt aan een ernstige vorm van ‘a no mi’; het gezegde waarmee (te) veel Surinamers op belangrijke posities en in belangrijke functies hun verantwoordelijkheid van zich afschuiven.  

Na zijn Indiase werkreis in januari 2023 – een reis waarvan het doel en de kosten zoals gebruikelijk onduidelijk waren en de communicatie vanuit de overheidscommunicatiedienst zoals gebruikelijk niet informatief was – reisde hij met een tussenstop in Nederland terug naar Suriname. Uit de beelden van de tussenstop bleek dat hij in Nederland was voor besprekingen in het kader van het vervolg van de slavernij-excuses van de Nederlandse overheid en om bewierookt te worden door zijn Nederlandse VHP-achterban. Een achterban die ook in Nederland overwegend bestaat uit Hindostanen. Hij reisde dus in een dubbele hoedanigheid: als president van Suriname en als partijleider van de Hindostaanse VHP. Door de manier waarop in Suriname politiek wordt bedreven zijn deze petten op één hoofd verwarrend, wat het politiek bewustzijn van Surinamers slapend houdt en een rem zet op de ontwikkeling van hun democratische volwassenheid. De VHP is niet de regering en de regering is niet de VHP. Zelfs wanneer de regering voor 100% zou bestaan uit politici van de VHP, dan nog zijn de VHP en de regering niet synoniem voor elkaar. En dat geldt voor ALLE politieke partijen.  In een democratische republiek is geen enkele politieke partij eigenaar van de regering of een ministerie. In een democratische republiek is de regering HET VOLK en de Grondwet zijn ‘bijbel’. Opmerkelijk was ook dat hoewel hij vanaf zijn aantreden de banden met Nederland wil aanhalen en versterken er – voor zover mij bekend – geen interviews met de Nederlandse pers zijn gehouden. Een relatie met zijn echec in het TV programma College Tour?

Na zijn thuiskomst en ter ere van de 74^ste jaardag van de VHP, presenteerde Santokhi het volgende:  (736) VHP, BJP en discipline – YouTube  . Aan de hapering van zijn applausmachine te merken, had doorslikken van deze hindoe-nationalistische demagogie iets meer tijd nodig dan bij de gladde praatjes. Ik zat niet in de vibratie van de zaal en keek op internet naar het filmpje. Iedere keer wanneer ik het filmpje zie en naar Santokhi kijk en luister vallen mij twee persoonskenmerken op die hem ongeschikt maken voor het presidentschap van Suriname en die – als Suriname een democratische grondwet had – een procedure voor zijn afzetting in werking hadden gesteld.

Het eerste kenmerk is een grootheidswaan die feiten geweld aan doet. De VHP is NIET de grootste politieke partij van Suriname. De VHP won de verkiezingen van 2020, omdat toen veel Surinamers, waaronder juist veel Afro-Surinamers, op die partij stemden.  Op een partij stemmen betekent in Suriname niet dat je lid bent van die partij!  Dat weet Santokhi en toch kiest hij ervoor de realiteit te verdraaien in het voordeel van de VHP.  Het schijnt in Suriname niet gezegd te mogen worden dat de president onwaarheid spreekt, op straffe van strafrechtelijke sancties uit de koloniale tijd. Maar laten we eerlijk zijn: wat moet een land met een jonge bevolking die snakt naar open en transparant landsbestuur, democratie, rechtvaardigheid en vooruitgang, met een chronisch liegende en incompetente president?

Het tweede kenmerk is dat Santokhi intellectueel leeg en gewichtsloos is. Wie oppervlakkig en positivistisch redeneert kan zeggen dat dit een positief kenmerk is omdat je hem kunt ‘laden’ met goede ideeën. Ik kijk dieper dan de oppervlakte en zie gevaar in dit kenmerk. Wie intellectueel leeg en gewichtloos is, kan men ook ‘laden’ met kwaadaardige ideeën. Santokhi ging naar India en voelde zich bij thuiskomst – niet bezwaard door een ontwikkelingsvisie voor Suriname – gesterkt om de rede te houden uit het eerste filmpje in dit artikel. Als hij zich in de geschiedenis van Suriname had verdiept en het met dit land en zijn bevolking meende, was hij bij thuiskomst eerst gaan mediteren en tot het besef gekomen dat Suriname niet op India lijkt en dat ook nooit zal doen. Hoe anders moet het gedweep van Santokhi met de BJP (Bharatiya Janata Party) en minister president Modi worden verklaard? BJP en Modi staan voor hindoe-nationalisme van het zuiverste water; dat grenst aan fascisme. En iedereen die middelbaar onderwijs genoot, weet wat onder de Tweede Wereldoorlog lag: fascisme. Het is bekend dat het onderwijs in Suriname sinds de onafhankelijkheid in 1975 zo ver achteruit is gegaan dat het land in de regio absoluut en relatief te veel vroegtijdige schoolverlaters heeft; we noemen ze drop-outs. Waarschijnlijk dat we in Suriname daarom (nog) niet door hebben wat op het wereldtoneel gebeurt en hoe Modi en de BJP met hun hindoe-nationalistisch streven bekend staan; het hindoe-nationalisme ontwikkelt zich als een bedreiging voor India, de regio en de wereld. Dat is geen ontwikkeling om blij van te worden.

Het is te veel om in een blogartikel uitvoerig over te schrijven. Vanuit andere politieke partijen, maatschappelijke organisaties, universiteit, Surinaamse politieke commentatoren en ook niet vanuit het journalistiek veld wordt aan de oorsprong en de betekenis van dit hindoe-nationalisme enig aandacht besteed. Daarom deel Ik hieronder enkele links naar artikelen die je zelf kunt lezen, met elkaar over praten en verder delen in de hoop dat iemand, maar zeker ook zijn regering coalitiepartners, Santokhi en de VHP gaan doen inzien dat de weg die Santokhi nu op wilt er één is van rassenhaat, burger- en godsdienstoorlog, dood en verderf. Suriname heeft zoveel uitdagingen, die sedert 1975 wachten om aangepakt te worden. Hindoe-nationalisme mag en kan er zeker niet bij!

God(en) verhoed(en) dat er later een Surinaamse variant komt van: “Wir haben es nicht gewüsst”.

India doet kritische BBC-documentaire over premier Modi in de ban (nos.nl)

Moslimhaat en hoop op hindoestaat spelen grote rol bij Indiase verkiezingen (nos.nl)

Hoe het hindoe-nationalisme in India zorgt voor structurele uitsluiting van moslims – Mensen met een Missie

‘Indiase premier Modi is een hindoe-nationalist met populistische neigingen’ (trouw.nl)

Hindutva steeds populairder, met haatdragend hindoenationalisme als gevolg (parool.nl)

Opinie: Staat India aan de vooravond van toenemend geweld door hindoe- extremisten? (volkskrant.nl)

DISCLAIMER: IK HANG GEEN RELIGIE AAN EN BEN VÓÓR HET RECHT VAN IEDEREEN OP RELIGIE EN GELOVEN. WAAR IK TEGEN BEN IS: FUNDAMENTALISME/FANATISME, OF HET NU KOMT VAN WINTI BELIJDERS, CHRISTENEN, HINDOES OF MOSLIMS. IK DENK ZO: EERST DE AARDE MET WAT EROP EN ERVAN LEEFT, DAN GELD, GOD(EN) EN DE REST.