Open brief aan de heer Chandrikapersad Santokhi, voorzitter van de VHP

Geachte heer Santokhi,

Van harte feliciteer ik u en uw partij met het op 25 mei 2020 behaalde verkiezingsresultaat. Een resultaat dat aangeeft dat een ruime meerderheid van de Surinaamse bevolking het vertrouwen heeft dat uw partij – in een coalitie met bondgenoten – Suriname zal leiden naar een betere en nieuwe ontwikkeling.

Met aandacht luisterde ik naar het interview van 11 juni 2020 met u in het radioprogramma BNR Big Five. Dit interview vond plaats in het licht van het verkiezingsresultaat van uw politieke partij, de Vooruitstrevende Hervormings Partij (VHP). In dit interview zijn enkele fundamentele en urgente zaken die de ontwikkeling van Suriname als geheel betreffen, niet of onvoldoende belicht. Dat motiveerde mij tot deze open brief aan u, in het vertrouwen dat u deze brief zult lezen als een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van uw visie op en plannen voor Suriname.

Alvorens ik verder ga, kort iets over mij. Ik ben een in Suriname geboren en opgegroeide vrouw en heb een Nederlands paspoort. Ik ben één van de duizenden Surinamers die vóór de onafhankelijkheid van Suriname naar Nederland migreerde. Mijn migratie verminderde mijn betrokkenheid met Suriname en de Surinaamse gemeenschap niet. Integendeel. Sinds mijn vertrek tot heden betoon ik deze op tal van manieren zowel materieel als immaterieel. Onder andere leverde ik in januari 2013 – pro bono – een bijdrage aan de Health Vision 2030 conferentie ter gelegenheid van de 64-ste verjaardag van uw partij.

De uitdagingen waar Suriname voor staat zijn divers, complex en enorm. En ze zijn systemisch, wat betekent dat ze samenhangen met elkaar en dezelfde voorgeschiedenis hebben, namelijk de Europese kolonisering en uitbuiting van mensen, land en milieu. Na de onafhankelijkheid van Suriname hebben Surinamers verzuimd een aanvang te maken om dit systemisch complex te ontmantelen en af te waarderen, zodat ze hun samenleving opnieuw konden inrichten en ontwikkelen op basis van een met elkaar ontwikkelde visie en nieuwe gedeelde waarden.

Veel internationale ontwikkelingen gericht op de bevrijding van mensen van ideologische dogma’s en oneigenlijke afhankelijkheden zijn aan Suriname voorbijgegaan. In dat opzicht verkeert Suriname in relatie tot de wereld in splendid isolation. Dat maakt het land en zijn bevolking zwak en ontvankelijk voor misleiding, onderwerping en uitbuiting. In de kapitalistische en geglobaliseerde wereld waarin het recht van de meest inhalige telt (Winners Take All ), delft Suriname met zijn machtsgevoelige overlevingsreflexen het onderspit, en kan zijn overvloed aan natuurlijke hulpbronnen met enkele computerclicks van eigenaar verwisselen. Wat ook gebeurt.

Na vijfenveertig jaar onafhankelijkheid is er in Suriname, in vergelijking met de periode van daarvoor, niets wezenlijks veranderd. Het leven zet zich voort op het raster en de patronen van kolonialisme, kapitalisme en corruptie. In Suriname zijn we dat normaal gaan vinden.

En nu aan u de taak om deze situatie zodanig te leiden en te besturen dat die situatie wordt hervormd naar een nieuw, beter én wenkend toekomstperspectief voor alle Surinamers. Dat vergt een massieve inspanning, niet alleen van de regering die u gaat vormen, maar vooral van alle Surinamers! Dat u met uw coalitiepartners werkt aan een realistisch saneringsplan, waarbij u betrouwbare internationale financiële partners betrekt, is toe te juichen. Dit kan het begin zijn van een wenkend toekomstperspectief.

Dat de ontwikkeling en uitvoering van een saneringsplan de hoogste prioriteit heeft, behoeft geen betoog. Ieder weldenkend mens kan niet anders dan meegaan met uw inspanningen op dit gebied. De waaromvraag (de legitimering) van het saneringsplan kwam in het interview goed en afdoend voor het voetlicht. Voor het begin van herstel van vertrouwen in een land is rust in de samenleving en een gestabiliseerde overheidshuishouding een must ! Suriname is nu bestuurlijk compleet ontregeld en vastgelopen in incompetentie en grilligheid die kenmerkend zijn voor de manier waarop het land werd bestuurd sinds zijn onafhankelijkheid.

Maar wat me uit het interview niet duidelijk werd is, hoe, wanneer en op welke wijze u Surinamers ín Suriname gaat betrekken bij de wederopbouw van hun land, vanaf de fase van probleembeschrijving tot en met de fase van planrealisatie. Suriname kent nog geen wetten die openbaarheid van bestuur garanderen. Gelet op de ondemocratische en onfatsoenlijke manier waarop de vorige regering omging met de behoefte aan en het recht op inspraak, communicatie en informatie van burgers, zijn dit prangende vragen. Er was reden waarom die regering het vertrouwen van haar burgers/kiezers verloor! In de eenentwintigste eeuw zijn zaken als burgeremancipatie, burgerparticipatie, gelijke behandeling voor eenieder, geen gunsten maar rechten en wordt van overheden terecht geëist hier invulling en uitvoering aan te geven. Heeft u ideeën over hoe u dat gaat doen? Wilt/kunt u daar meer concreet en publiekelijk over communiceren? Dat zou het vertrouwen in u als leider versterken en de betrokkenheid van alle Surinamers vergroten, te beginnen de betrokkenheid van Surinamers die wonen in Suriname. Immers, zij zijn uw eerste en belangrijkste doelgroep én verantwoordelijkheid, zij gaven u het regeermandaat, niet de Surinamers in diaspora!

De prangende vragen die ik hiervoor noemde worden nog meer prangend omdat u in het interview met BNR herhaaldelijk verwijst naar het in positie gaan brengen van kapitaalkrachtige en hoogopgeleide mensen uit de Surinaamse diaspora. Gewoonlijk wordt met diaspora bedoeld de verspreiding van volken over de wereld. Vanuit Suriname bezien is de diaspora dus alle in Suriname geboren mensen en hun nakomelingen die buiten Suriname wonen. Die mensen zijn cultureel en etnisch divers omdat ze de culturele en etnische diversiteit van Suriname representeren. Hoe ziet het palet van de mensen uit de diaspora waar u het over heeft eruit? Wilt/kunt u daar concreter over zijn?

Wonend in Nederland en redelijk goed geïnformeerd over wat er in het maatschappelijk middenveld in dit land omgaat, heb ik de indruk dat u met het woord diaspora exclusief doelt op Surinamers van Indiase oorsprong (de nakomelingen van contractarbeiders uit India), en ook op mensen geboren in India. Ik hoop dat mijn indruk niet correct is, maar als het tegendeel het geval is, heb ik zeer ernstige bezwaren tegen uw diaspora-missie voor Suriname. Suriname en Surinamers hebben vanwege het Europees kolonialisme een geschiedenis van kwaadaardige etnische politiek; een praktijk die na de onafhankelijkheid veel te lang is doorgegaan. Voor de ontwikkeling van een modern en multicultureel land is etnische politiekvoering een doodlopende weg met aan het eind een piramide met daarin versteende gevestigde belangen.

Ik gun alle Surinamers – of ze nu in of buiten Suriname wonen – een goed en vitaal leven met oneindig veel doorlopende hoofd- en zijwegen! Wij Surinamers staan op de schouders van de sterkste mensen uit alle windstreken van de wereld, de koloniale scheepsreizen waren niet bedoeld voor ons voordeel, maar nu we er zijn kunnen we de bedoeling van die reizen in ons gemeenschappelijk voordeel formuleren en de belangen herdefiniëren. Het is 2020 en alleen samen gaat het ons lukken om onze gedeelde geschiedenis te herschrijven en door te geven aan onze kinderen. Stiekem denk ik te weten dat u hier ook zo over denkt, maar ik wil het uitgesproken hebben. Het leiden van een multicultureel volk gebeurt met taal en expliciet, niet met onuitgesproken intenties.

Reeds enkele decennia zijn er wereldwijd ontwikkelingen gaande voor meer aandacht voor onze menselijke waardigheid en de kwetsbaarheid van ons milieu. Leiders over heel de wereld beginnen te beseffen dat de schaduwkant van het kapitalisme, die zich uit in extreem materialisme en uitputting van de Aarde, de kant van het licht begint te overheersen. In het interview heeft u focus op de financiën, heel begrijpelijk gezien de problemen die nu acuut zijn. Maar die focus maakt dat het groter plaatje van de uitdagingen uit beeld bleef. Geld is slechts één aspect van een samenlevingsontwikkeling.

Bovendien is het niet zo dat wanneer het geld weer stroomt het met de mensen en hun samenleving beter zal gaan. De afgelopen regeerperiode heeft aangetoond dat veel geld en het welzijn van burgers niet persé samengaan. Dat het met het land Suriname straks financieel goed gaat, de SRD sterker en stabieler wordt, houdt niet automatisch in dat het met al zijn burgers goed zal gaan. De kloof tussen rijk en arm is de afgelopen jaren gigantisch geworden. En het zijn juist de ‘have nots’ en zeker ook de ‘have too little’ die u het mandaat hebben gegeven. Ja, gegeven, en die wonen allemaal in Suriname. Leidt hen naar een menswaardig en waardevol bestaan.

Ik hoop van harte dat uw leiderschap de transformatie op gang zal brengen én faciliteren die alle Surinamers zal bewegen naar hun collectieve volgende zone van ontwikkeling, zowel individueel als collectief. Dat is immers wat de naam van uw politieke partij belooft! En ik wens u veel energie, wijsheid en moed daarbij.

Met dank voor uw aandacht en vriendelijke groet,

Filia Kramp