Straf en repressie als cultureel fenomeen

Volgens Wikipedia is Kaboela een Surinaamse muziek- en dansstijl die is afgeleid van de Kaseko. Kaboela heeft een wild imago. Tijdens Kaboela feesten wordt er erotisch gedanst op opzwepende muziek. Leest u ook wat ik lees? Wilde muziek en erotisch dansen. Het vooroordeel zit in de uitleg.

De dag voor de herdenking van 47 jaar srefidensi, dansten leerlingen (meisjes en jongens) van een Imeao-4 in Paramaribo op levende Kaboela muziek. Dit werd gefilmd en het filmpje belandde op Facebook. Men sprak schande van de Kaboela dansende jongeren. Soms met expliciete raciale minachting; de dansers waren Afro-Surinaamse meisjes en jongens.

Het filmpje inspireerde mij een kort videopraatje te maken dat ik deelde op Facebook. In mijn visie op jeugd en samenleving, werkt collectieve publieke afkeuring van jongeren averechts, zeker wanneer die afkeuring gedrag betreft dat onschuldig is. En, vooral wanneer  ouderen /overheid systematisch afzien van creëren van een veilige en waardige pedagogische omgeving voor jongeren. Hoe kan een overheid de jongeren die ze al decennia systematisch en systemisch verwaarloost, onveilig gedrag en zedenloosheid verwijten?

Ik maakte en deelde het filmpje om ook een andere kant van internet onder de aandacht van Surinaamse jongeren te brengen. Als ik zie wat ze over zichzelf en elkaar delen op sociale media, zegt dat me dat ze nog onvoldoende besef hebben van wat het internet is. Het kan ook niet anders, want ook de Surinaamse overheid loopt ver achter in de toepassing en het gebruik van de mogelijkheden van het internet. In het filmpje vertelde ik over de mogelijk negatieve gevolgen voor de toekomstige loopbaan van de Kaboela dansende leerlingen. Niet omdat Kaboela dansen moreel slecht is – want dat is het niet – maar omdat niet iedereen die kijkt naar de dansers, kan begrijpen wat die ziet. Kaboela is een dans van een kleine subcultuur. Werkgevers kunnen namelijk het filmpje gebruiken om de Kaboela dansers – met oneigenlijke argumenten – van de arbeidsmarkt te weren. Steeds meer wordt door werk- en opdrachtgevers het internet (sociale media) gebruikt om het sociale gedrag van sollicitanten (maar ook van werknemers en opdrachtnemers!) te observeren. Die observatie kan leiden tot afwijzing bij sollicitatie,  voor een opdracht, en soms tot ontslag of brooddood.

Het is belangrijk en nodig dat alle Surinaamse jongeren bewust worden van wat het internet nog meer is. Behalve hun virtuele openbare internationale hangplek en pretpark, ook een virtueel openbaar internationaal plein waar werkgevers gedrag van (potentiële) werknemers kunnen observeren en daar conclusies en besluiten aan verbinden. Jongeren leren niet van de wereld, door de wereld van volwassenen voor ze gesloten te houden.  

Niet iedereen staat open voor de zienswijze dat Kaboela dansen een normale menselijke culturele expressie is zoals alle andere dansen dat ook zijn. Door Kaboela dansen te labelen als ‘immoreel’ maken we verschil in facetten van onze menselijke cultuur die fundamenteel gelijk is. Deze ongelijkheid van waardering van cultuur hebben we te danken aan Europees kolonialisme en imperialisme. Een maatschappelijke kwaadaardigheid die ook in Suriname nog voorkomt (zo zijn er mensen die menen dat wintireligie ‘minder waard’ is dan christendom) en waar ik hier verder niet op inga, omdat dit artikel daar niet voor is bedoeld.   

Maar het is wel deze zelfde kwaadaardigheid die ligt onder de ministeriële veroordeling van het gedrag van de Kaboela dansende scholieren (MinOWC keurt immoreel- en wangedrag Imeao-4-scholieren af – Suriname Herald (srherald.com) ) en onder de ministeriële maatregelen om dit ‘immoreel wangedrag’ aan te pakken (  OWC neemt stappen tegen leiding en studenten Imeao 4 – DWT Online). Waarom dit groot offensief tegen een onschuldige cultuuruiting door een groepje jongeren? Nota bene een groepje jongeren die in Suriname – in het algemeen en historisch bezien – hun weg moeten zien te vinden tussen allerlei maatschappelijke vooroordelen: Afro-Surinaamse jongeren!  

Let wel, de maatregelen tegen de dansende jongeren komen van hetzelfde ministerie dat sedert 1975  verzuimt om voor Suriname een coherente visie te ontwikkelen op onderwijs wetenschap en cultuur. Een visie waarin de ontwikkeling en vorming van jonge Surinamers centraal staan.

Hetzelfde ministerie dat stilzwijgend toekijkt hoe het door de overheid gefinancierd onderwijs zienderogen materieel en immaterieel verschraalt, en het particulier gefinancierd onderwijs zienderogen rijkelijk bloeit. Dit verschil versterkt de onderwijssegregatie van de schooljeugd in Suriname, en zoals we weten loopt de segregatie in Suriname niet alleen langs religieuze maar ook langs kleur- en etnische lijnen!  

Hetzelfde ministerie dat onlangs een nieuwe onderwijsstructuur invoerde zonder aan de daarvoor basale randvoorwaarden te voldoen. En dan heb ik de materiële zaken zoals vervallen schoolgebouwen, functionerende en hygiënische toiletten, slechte infrastructuur, internetfaciliteiten, ontoereikende leermiddelen en dergelijke, buiten beschouwing gelaten.

Er is in Suriname een onderwijsramp in aantocht die meer sociaal ontwrichtende effecten zal hebben als nu in de gezondheidszorg. Maar de minister van onderwijs heeft tijd om aanstoot te nemen aan een groepje Kaboela dansende scholieren op een schoolfeestje. Mensen toch!   

Sinds de koloniale slaventijd zijn in Suriname repressie en straf de standaard pedagogische maatregelen in sociale relaties en de gestraften/onderdrukten  kunnen zelden rekenen op empathie van het publiek. In dat opzicht is Suriname nog een barbaars land waar mensen voortdurend worden gestraft en onderdrukt. Een kijkje in de achteruitkijkspiegel en in het landschap nu om ons heen: slavenmeesters straften onwillige slaven; ’s landsbestuurders straffen kritische burgers en competente ambtenaren; leraren straffen leerlingen die in het onderwijs/ met de leermethode niet kunnen meekomen en noemen ze drop-outs; ouders straffen kinderen die niet braaf zijn; vrouwen straffen mannen met seks, mannen straffen vrouwen met geweld; moeders straffen kinderen met narcistische mindgames …

In Suriname is straffen één van de belangrijkste ondeugden van de macht en die ondeugd treft altijd de zwaksten of zij die maatschappelijk als zwakst gezien worden.  En de macht die deze ondeugd beoefent en de cultuur van ondeugd in stand houdt, wordt altijd buiten beschouwing gelaten. Altijd. En we vragen ons af waarom we intellectueel en moreel onderontwikkeld blijven?  

Sedert het ontstaan van academische geestes- en menswetenschappen in Europa (zo tegen het eind van de 18^de eeuw) weten we dat straffen niet bijdraagt aan positieve gedragsverandering en aan de bevordering van sociale cohesie, juist niet.  Niets in onze geschiedenis als mensen toont aan dat onze hersenen geprogrammeerd zijn om te gehoorzamen. Niets. Wel toont alles in die geschiedenis ons dat onze hersens zijn gemaakt voor autonomie, samenwerken en van elkaar leren.  Populair gezegd: straffen werkt averechts!  Je mag toch verwachten dat in de 21^ste eeuw dit op het Surinaams ministerie van OW en C bekend is?  

Waarom houden Surinamers, voor wat ze als sociaal probleem zien, vast aan zo een sociaal primitieve correctiemaatregel als straf? Terwijl er sociaal intelligentere manieren zijn om effectief gedragsverandering positief te beïnvloeden. Namelijk: erkenning van de universele menselijke  basisbehoeften, ontvankelijkheid voor elkaar als mensen, aandacht voor elkaars  wensen en behoeften, met elkaar in gesprek gaan en samenwerken. Deze manieren leveren zoveel meer op dan het misleidend gevoel alles in de hand en/of onder controle te hebben. Macht zonder reflectie en tegenmacht maakt van mensen: mentaal en intellectueel misvormde wezens, rijp voor dictatuur en maffiabestuur.  

Wat had de minister van OW en C anders kunnen doen dan haar macht demonstreren aan jonge schoolgaande jeugd? Ze had – bijvoorbeeld –  de dansers de opdracht en daarbij horende middelen en criteria kunnen geven om van hun Kaboeladans een choreografie te maken en die delen op sociale media. Dat had de creativiteit en drang naar expressie van die groep Afro-Surinaamse meisjes en jongens gestimuleerd! Ze hadden zich positief bevestigd gevoeld in plaats van weggezet als immorele mensen. Het had de publieke afkeuring die ze nu ten deel valt omgezet in waardering van hun creativiteit en capaciteiten. Een prachtig voorbeeld van inclusie en ontwikkeling voor alle Surinamers. Bovendien – en dat is ook wat waard – zo had de minister getoond een flexi, moderne en autonome leider te zijn die de jeugdwereld begrijpt, in plaats van een fantasieloze volgeling van haar regeringsleider.      

Anders denken en anders doen? Dat is toch wat de regeringsleider beloofde? Dat is toch waar een ministerie van OW en C per definitie voor is? Jongeren op weg helpen het beste van zichzelf te ontwikkelen en delen met hun gemeenschap, zodat hun toekomst beter wordt dan hun  verleden en heden.