Excellentie, geachte heer Santokhi,
Het was mijn voornemen 14 juni a.s. een open brief aan u te schrijven met daarin een overzicht van de resultaten van uw regering vanaf uw aantreden als president. In die open brief zou ik refereren aan mijn vorige open brief aan u van 14 juni 2020. ( Open brief aan de heer Chandrikapersad Santokhi, voorzitter van de VHP – KRINGLOOP VAN MOED) Maar onder uw bewind verslechtert het sociale klimaat in Suriname zodanig dat ik besloot de brief vandaag te schrijven. De directe aanleiding hiervoor is de recente vrijheidsontneming van enkele van uw critici met als reden dat zij uw functionele waardigheid beledigen (majesteitsschennis).
Iedereen wist dat u voor een bijzondere uitdaging stond; Suriname was niet alleen financieel maar ook moreel failliet. Daarom vertrouwden we op uw stuurmanskunst en integriteit. U gebruikte in uw campagne duidelijke taal: u zou voor eens en voor altijd afrekenen met de politiek van korte termijn denken, raciale vooringenomenheid, verspilling van middelen en talenten, corruptie en nepotisme. U stond er ook niet alleen voor. Tijdens uw campagne spande u zich maximaal in om alle Surinamers in Suriname te bereiken en ze uw verkiezingsboodschap te brengen. U won het vertrouwen van Surinamers die daarvoor traditioneel nooit stemden op uw politieke partij, de Vooruitstrevende Hervormings Partij (VHP). Een partij die , ondanks de naamswijziging en de theorie, nog merkbaar moeite heeft met inclusief denken en doen. Dit terwijl de historische verkiezingswinst van uw partij te danken is aan Surinamers die hun vooringenomenheden achter zich durfden te laten. Mijn eerste open brief aan u was kritisch maar ontvankelijk en hoopvol en eindigde met: “Ik hoop van harte dat uw leiderschap de transformatie zal faciliteren die alle Surinamers als volk zal bewegen naar zijn collectieve volgende zone van ontwikkeling. Dat is immers wat de naam van uw politieke partij belooft! En ik wens u veel energie en moed bij uw inspanningen.”
Vandaag, ruim 20 maanden sinds u president bent, moet worden vastgesteld dat het enthousiasme waarmee Surinamers voor uw leiding kozen is omgeslagen in ontgoocheling. U bent de verbinding met grote groepen mensen in de Surinaamse samenleving kwijt; velen hebben geen vertrouwen meer in uw leiderschap. Als u dit af wil afschuiven naar onbegrip en ongeduld van de mensen, omdat u nu eenmaal niet in korte tijd kunt rechtzetten wat onder uw voorganger is kromgegroeid, dan onderschat u het geduld en de loyaliteit van Surinamers en hun begripsvermogen. Met hun overweldigende keuze voor u en uw partij en aangespoord door uw beloften, gaven ze u het mandaat om fundamentele vernieuwingen in het bestuur van Suriname in gang te zetten. Ze gingen er echt niet van uit dat met uw komst alle misère als sneeuw voor de zon zou smelten, wel van een positieve koers naar beter. Het enige dat ze van u verwachtten is dat u werk ging maken van uw belofte aan hen.
De ontgoocheling van de bevolking gaat daarover, over het verbreken van uw belofte aan hen en over uw bestuursstijl die grote gelijkenis vertoont met die van uw voorganger. U gedraagt zich als een autocraat die zijn volk in bedwang houdt met onrealistische vooruitzichten, flauwe praatjes, onwaarheden en machtsvertoon. U bejegent kritische Surinaamse burgers als uw vijand, waarbij u niet schroomt koloniale muilkorfwetten uit het begin van de twintigste eeuw toe te passen om ze hun democratisch recht op vrije meningsuiting en hun fysieke vrijheid te ontnemen. Hiermee creëert u in Suriname een sfeer van staatsterreur en intimidatie. Een zeer onveilige sfeer die Surinamers kennen uit de periode van de militaire dictatuur. Uw gedrag wekt behalve irritatie ook bevreemding, omdat de georganiseerde criminaliteit in Suriname welig tiert en u op geen enkele wijze de indruk wekt daar bezorgd over te zijn. Ook de vrij recent gedane constatering van de voorzitter van de Nederlandse politievakbond tijdens zijn werkbezoek aan Suriname was voor u geen aanleiding u zich met de bevolking van Suriname te verbinden om die gerust te stellen en te bemoedigen. Politiebond: Zonder hulp Nederland kaapt misdaad rechtsorde Suriname | NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl . Zelf verplaatst u zich in een beveiligde auto in een colonne van tussen 5 en 7 auto’s met zwaar bewapende militairen en beveiligers. Ook uw echtgenote geniet een dergelijk privilege. Dit alles terwijl de bevolking van Suriname zienderogen verder verarmt en verpaupert. U verwaarloost Suriname en de Surinamers ernstig.
Na de mobiliteitsrestricties van de covid pandemie, kwam er weer een braindrain op gang van mensen die het land nodig heeft voor behoud van leefbaarheid en voor arbeid die nodig is om de samenleving draaiend te houden. Suriname is zijn morele kompas kwijt, dat begon al ver voor uw presidentschap en u wekt niet de indruk met uw volk een nieuw en beter moreel kompas te willen ontwikkelen. De samenleving verloedert met hoge snelheid; de kruimelcriminaliteit neemt toe, kinderen lijden honger, de moraal in gezinnen daalt, jongeren (meisjes en jongens) prostitueren zich om in het onderhoud van zichzelf en hun familie te voorzien. Wat ik schrijf is geen geheim, u hoeft maar de straat op te gaan, u kunt het lezen in de lokale media. U houdt zich in het buitenland bezig met voor uw bevolking onduidelijke zaken, terwijl uw aandacht voor uw interne huishouding harder nodig is op concrete dossiers zoals: de falende gezondheidszorg , het falend onderwijssysteem, ontbrekend samenhangend armoedebeleid. Als parlementariër had u ernstige kritiek op het voedselpakkettenbeleid van uw voorganger, nu doet uw regering aan voedselpakkettenbeleid.
Met het tempo, de systemen en standaarden waar Suriname het nu mee doet, zal het niet bevredigend om kunnen gaan met de eisen van de ‘aankomende oliebonanza’ en de materiële en culturele influx die hiermee gepaard gaan. Uit ervaring van landen met soortgelijke sociaal-maatschappelijke vraagstukken als Suriname, weten we dat het vooruitzicht voor mensen in sociaal-maatschappelijk zwakke posities nog minder wordt wanneer overheden de focus richten op kapitaalvermeerdering en behagen van externe investeerders. Surinaamse handelaren die verenigd zijn in kartels en zich captains of industry (laten) noemen zullen afromen wat de bevolking toekomt. Ze zijn er al op voorbereid. (Terzijde: sprekend over captains of industry, Suriname is geen industrieel land maar een voormalige plantagekolonie waar door verwaarlozing van de landbouw 80% van het voedsel wordt geïmporteerd!) U beloofde Surinamers een begin te maken met sanering van deze ongezonde toestand; om u te bemoedigen werd u in 2022 het lectoraat van de Anton de Kom lezing 2020 gegund. We leven in 2022 En nu? Wie Anton de Kom las en begreep weet dat het de mensen in de zwakste sociaal-maatschappelijke posities zijn die de hoogste prijs betalen van kannibalistische staatspolitiek en verwaarlozend leiderschap. De effecten zijn geen natuurwetten, maar het gevolg van politieke keuzen! Om te voorkomen dat de bevolking van toen zich hiervan bewust werd, werd Anton de Kom verbannen naar ‘het moederland’. In een geglobaliseerde wereld trekken de mensen zelf weg.
En weer dreigen grote groepen Surinamers – ondanks de overvloed aan natuurlijke hulpbronnen – in hun eigen land paupers en bedelaars te worden of te blijven. Het zijn dezelfde mensen die geloofden in uw verkiezingsbelofte en u de stemmen gaven waarmee u de verkiezing won. Ze bewegen zich nu weer in de richting van de partij van uw voorganger. Kan iemand ze dat kwalijk nemen? Het is niet rationeel maar wel logisch te verklaren vanuit de wijze waarop u hen bejegent en het uitblijven van successen die uw bereidheid tot mede offers brengen en verandering tonen. Successen die geen extra middelen vereisen anders dan uw politieke wil. U heeft het te veel en te vaak over geld. Niet voor iedere verandering is geld nodig, wanneer mensen worden betrokken bij de oplossing van een probleem dat ze ook ervaren, zijn ze vaak strenger met hun oplossingen dan wanneer ze buitengesloten worden. Het gevoel van belonging, van deelgenoot zijn van iets dat gemeenschappelijk wordt ervaren, is een sterke menselijke drijfveer. U spreekt die drijfveer niet aan. Als zittende president vertoont u totaal ander gedrag dan u toonde als politicus op verkiezingstournee. Als politicus op verkiezingstournee gaf u Surinamers het gevoel dat ze belangrijk waren en dat u ze nodig had. Als zittende president geeft u hen het gevoel dat ze er niet toe doen, dat u hen niet nodig heeft zoals zij u nodig hebben, dat ze ontevreden schepsels zijn. Als president verbrak u zelf de magie die u als parlementariër de verkiezingswinst bezorgde en bleek u minstens net zo wraakzuchtig, mateloos en onbetrouwbaar als uw voorganger, alleen ontbreekt bij u transculturele swag en energie. Steeds minder worden u uw blunders vergeven en dat voor een bijzonder vergevingsgezind volk!
Ik zie af van een som en presentatie van de blunders en compliance-gevallen onder uw bewind; elke dag is hierover te lezen in de verschillende media. Ook zie ik af van weer een analyse van het gesternte waaronder uw presidentschap aanving en zich ontwikkelde tot de situatie waar Suriname zich nu in bevindt. Er gaat geen dag voorbij dat u zelf verwijst naar de erfenis van uw voorganger. Bovendien zal een nieuwe analyse niet leiden tot een andere vaststelling dan die uit mijn vorige open brief aan u: ‘Suriname is bestuurlijk compleet ontregeld en vastgelopen in de onkunde en grilligheid die kenmerkend zijn voor de manier waarop het land werd bestuurd sinds zijn onafhankelijkheid.’ U beloofde afstand te nemen van de oude systemen en gedragspatronen en een begin te maken met structureel duurzame vernieuwing en verbetering. Helaas bleken deze woorden ook uit uw mond leeg en koos u bij aanvang uw presidentschap, voor de oude politieke weg: eerst familie, vrienden en politieke partijgenoten en sympathisanten faciliteren en accommoderen en sprookjes vertellen. En tegelijkertijd verwijt u de vorige regering hetzelfde. Heel verwarrend en vermoeiend. U bent nu circa 20 maanden aan het bewind, uw regering is geen eenheid en bestuurlijk compleet ontregeld en vastgelopen in onkunde en grilligheid.
Ondertussen zijn de prangende vragen uit mijn open brief van 14 juni 2020 nog steeds prangend en actueel. En er zijn enkele bijgekomen zoals: hoe u uw land en volk gaat voorbereiden op de onzekere tijden die aan de horizon dagen vanwege oorlog en een nog niet uitgewoede pandemie; wat de agenda is van de ook voor het parlement geheime gesprekken met uw voorganger. En ook, wat uw relatie is met mensen uit het milieu van de internationaal georganiseerde criminaliteit. Het kan uw intelligence niet zijn ontgaan dat op sociale media recente beelden circuleren waar u zich geanimeerd in een bepaald gezelschap bevindt.
Gaandeweg uw presidentschap veranderde mijn enthousiasme voor u in twijfel, maar bleef ik geloven in ‘samen schouders eronder’. Nu is ook de twijfel weg en zult u van mij niet meer horen dat uw presidentschap zonder – 1) een doordacht integraal sociaal plan 2) zonder burgerparticipatie en 3) zonder ter zake relevante kennis en kunde – Suriname sociaal naar beter vaarwater zal leiden. Daarvoor is uw stuurmanskunst te onkundig en autocratisch gebleken.
Dank voor uw aandacht en een vriendelijke groet,
Filia Kramp
KRINGLOOP VAN MOED 