Wanneer we de recente financieel-economische en sociale ontwikkelingen onder deze regering volgen, moeten we vaststellen dat Suriname op deze gebieden totaal is vastgelopen. De enigen die dit niet lijken te beseffen zijn de president, zijn vicepresident en regering en de DNA.
Deze regering vertoont een meer dan alleen beschamend gebrek aan gevoel en besef voor wat burgers van het land doormaken door haar beleid. Het is de demonstratie van arrogantie van machthebbers die zich onaantastbaar en superieur wanen. In volwassen en transparante democratieën wordt dit vertoon ingeperkt met controle van de volksvertegenwoordiging, en zo nodig gecorrigeerd met moties van wantrouwen of – in het zwaarste geval – met afzetting. De door het militair bestuur gefabriceerde grondwet van 1987 geeft de president bijna onbeperkte en ongecontroleerde macht en bevoegdheden. Een republikeinse grondwet die bestuurlijk onfatsoen en dictatuur faciliteert en dit daarmee legitiem maakt. Wat legitiem is hoeft nog niet behoorlijk en fatsoenlijk te zijn. Denk bijvoorbeeld aan de slavernij, die was legitiem maar zeer onfatsoenlijk.
De “Organic Movement” ( de tot nu toe enige burgerbeweging in Suriname die niet politiek was en van binnenuit en de totale samenleving ontstond, en zich keerde tegen alles dat Suriname op stilstand hield) werd gedood door kleinzerige afgunstige partijpolitiek van nota bene buitenparlementariërs; en de bevolking en het maatschappelijk middenveld (kerken, vakbonden, ondernemers, intelligentsia) lieten de beweging sterven. Dus voorlopig geen brede volksbeweging meer. Maar wie zijn oor te luisteren legt en oplet, hoort dat het in de samenleving borrelt als in een vulkaan die op stoom komt.
Gisteren las ik een flyer van een campagne waarin het directe aftreden van de regering word geëist. Hoewel ik ook vind dat deze regering zo snel mogelijk weg moet, omdat ze meer maatschappelijke schade aanricht dan ze kan herstellen, kan ik me niet vinden in het campagnebericht. Het ontbreekt aan focus (een effectieve campagne heeft 1 onderwerp) en heeft geen aanbod (een goede campagne biedt iets).
Deze regering weg en wat dan? Of is in de startblokken een politiek onpartijdig en nationaal alternatief van capabele en onbesmette vrouwen en mannen? Dát zou ik toejuichen en steunen! Bestuurders die niet zo nodig meer moeten maar wel met ervaring in meervoudig gecompliceerde situaties. Vakkundige vrouwen en mannen, die het vertrouwen van de bevolking herwinnen, zodat we met frisse moed en energie onze rommel opruimen en beginnen aan wat we sedert 25 november 1975 hardnekkig vermijden: dekoloniseren en natievorming! Dekoloniseren en natievorming zijn geen quick fix en duren decennia. Beschouw ze als mentale deltawerken!
Surinamers hebben nu niet alleen last van de effecten van eeuwenoude plantagepolitiek, decennialange bestuurlijke verwaarlozing en ondermaats leiderschap, maar ook van de gebrekkige ontwikkeling van hun eigen burgerschapsverantwoordelijkheden. Zelfbewuste burgers zijn een absolute vereiste voor een democratie. Het Surinaams onderwijs en de Surinaamse omgangscultuur voorzien daar niet in, ze produceren en reproduceren horige mensen, onderdanen, geen autonome burgers. Dat vertaalt zich naar de kwaliteit van alles dat daarna komt. Van loopbaan tot en met wereldbeelden en politieke oriëntatie. Wat gaan we daaraan doen en wanneer beginnen we?
Onze democratische onafhankelijkheidsambitie is jammerlijk (nog) niet gerealiseerd. We zijn vastgelopen in een fuik van oneigenlijke afhankelijkheden, ontoereikend leiderschap, bestuurlijk onvermogen, maatschappelijke verwaarlozing en corruptie. En het medicijn tegen deze kwalen zal niet komen van de gevestigde politieke partijen; zoveel moeten we nu toch geleerd hebben? Die partijen vormen de fuik én zijn deel van de problemen, sommigen zelfs veroorzaker. De functie van een fuik is dat je erin gevangen blijft tot iets of iemand je vrijlaat. Uit een fuik kom je niet weg, om weg te komen moet de fuik open of kapot.
De problemen van Suriname zijn al lange tijd spiral dynamics (dat is de steeds sneller draaiende neerwaartse spiraal die we niet zien maar wel voelen). Er is een systeemwerking, intensiteit en omvang die niet meer hersteld kan worden met draaien aan knoppen links en rechts, met eendimensionale management modellen en methoden, of door nieuwe presidentiële werkgroepen, creëren van nieuwe functies of door te schuiven met mensen. Ook zijn ze niet op te lossen door succesvolle modellen van andere landen te kopiëren – zonder gedegen preventieve effectmetingen en aanpassingen op de lokale maat en cultuur. Mensen en cultuur zijn geen dingen!
Het succes van Singapore en Dubai (droomlanden voor sommige Surinaamse politici) komt omdat ze geen Suriname zijn! Ten eerste verschillen hun ontstaansgeschiedenissen fundamenteel van die van Suriname; ten tweede zijn ze geen democratieën en ten derde hebben ze leiders die modern geschoold zijn en politiek, sociaal én mentaal fit voor de job. Zulke (politieke) leiders heeft Suriname niet. Nog niet.
Suriname doet het nog met cognitief en mentaal luie politici die sprookjes vertellen en meer bezig zijn met hun persoonlijke en partijpolitieke belangen dan met de behoeften van de bevolking. Dat moet zeer dringend veranderen voordat al onze talentvolle jongeren wegtrekken en/of er opstanden komen.
Op dit punt aangekomen lijkt een bewustzijnsschok mij het meeste nodig. Net als de rest van de wereld bevindt Suriname zich nu 23 jaar in de 21ste eeuw, maar kampt het nog met oplosbare maatschappelijke problemen uit de 19de eeuw en van daarvoor! Een overheid die haar bevolking bewust in onwetendheid en armoede houdt, berooft deze van haar menselijke waarde en waardigheid. Dat is een misdaad tegen de menselijkheid.
Dit artikel deelde ik op 6 oktober 2023 op de online krant Suriname Herald
KRINGLOOP VAN MOED 