De afgelopen weken is er in de Surinaamse samenleving veel turbulentie over de oprichting van New SurFin NV, een staatsbedrijf voor het aantrekken van kapitaal van (buitenlandse/diaspora) investeerders voor de realisatie van nationale ontwikkelingsdoelen. Globaal bekeken gaat de ophef over twee zaken: 1) het proces van de oprichting, en 2) de bemensing van de NV.
Over het proces moeten we kort zijn. Slordig! Wanneer je als partner in een democratische regering je niets aantrekt van de geldende procedures en regels voor de oprichting van een staatsbedrijf met een gewichtig belang én – in hetzelfde proces – je nalaat je coalitiepartners en je parlement te betrekken en informeren, dan is het normaal dat er bij je partners en in je parlement en samenleving vragen opkomen over je bedoelingen en je betrouwbaarheid. Het zou abnormaal zijn wanneer dat niet gebeurde. Sterker nog, in een meer volwassen democratie had dit gedrag het einde van je regering betekent. Subiet.
Niet in de nog premature democratie Suriname. Partijleden, coalitiegenoten en anderen haastten zich om de gebeurtenis te bagatelliseren en recht te spreken wat voor iedereen zichtbaar krom is. Nog kwalijker is het wanneer getracht wordt critici de mond te snoeren met verwijzing naar de eveneens belabberde en corrupte regeerstijl van voorgangers. Dat ‘men’ toen niet klaagde. So what ?! ‘Men’ heeft nu reden tot klagen, dus klaagt ‘men’ nu. De belofte van deze president was dat hij het beter ging doen dan zijn voorganger. Dáár refereren mensen nu aan, daar klagen mensen nu over; ze voelen zich bedrogen. Dat de president in het geheel nog geen woord van begrip of zo sprak tot zijn klagend volk, is een gemiste kans voor het tonen van begrip en empathie. Zo blijft een democratie in de couveuse.
Dan de bemensing van New SurFin NV. Die lijkt geen relatie te hebben met het ondoordacht oprichtingsproces, maar dat is schijn. De relatie ligt in de mensen in de top van New SurFin NV; de Raad van Commissarissen, de bestuurder. Allen representeren ze de oude basis van de VHP. De politieke partij waar vroeger de V stond voor Verenigd en de H voor Hindoestaans. Die partij claimt dat nu de V staat voor Vooruitstrevend en de H voor Hervorming. Wie zich realiseert dat de VHP aan regeermacht kwam doordat een grote groep mensen, die anders nooit op die partij stemde maar de claim van hervormingsgezindheid voor waar aannam, haar reserves overwon en aan die partij haar stem gaf, kan begrijpen dat deze gebeurtenis iets doet in het brein en het hart van die mensen.
Nou is het zo dat de meeste politieke partijen in Suriname een etnische motivering hebben. Dat is niets om zich voor te schamen. Je als etnische groep door een politieke partij vertegenwoordigd weten was deel van je emancipatie als groep en als individueel lid van de groep. De bedenker, oprichter en vorige eigenaar van Suriname, Nederland, deelde het land in etnische zuilen. Dat diende het doel van Nederland, en sinds Suriname van zichzelf is doen Surinamers (jammer genoeg nog niet al hun politici) elke dag hun uiterste best met elkaar Surinamer te worden. Dat gaat zoals alle sociaal leren, met vallen en opstaan. Niets mis mee, maar laten we niet doen alsof het allemaal meevalt. Er is nog veel werk te verrichten om de systemische hindernissen van ons verleden uit onze samenleving te bannen.
Gelukkig is er geen wet die Surinamers verplicht één te worden (als in 1 object of 1 subject). Het kan Surinamers wel helpen bij de verdere realisatie van hun autonomie en democratie, om het met elkaar te gaan hebben over hoe van hyper multi-cultuur en hyper multi-etnisch, nationale kracht te maken. Want nationaal krachtig is Suriname nog niet; we hebben nog te veel last van systemische hindernissen. In een nationaal krachtige democratie wordt kritiek geleverd wanneer de regering zich zodanig gedraagt dat in de samenleving de indruk ontstaat dat er sprake is van niet functionele voorkeuren in regeerbeleid en -praktijk. En wordt die kritiek dankbaar ontvangen door degene aan wie die is gericht. Zo helpen we elkaar – ook in een hyper multiculturele en multi-etnische samenleving – de boel democratisch, transparant en fris te houden.
Suriname is dynamisch jong, etnisch en cultureel hyper divers, inmiddels een cliché. Want in de politiek en in het overheidsbeleid komen die kwaliteiten onvoldoende voor het voetlicht. Dat komt onder meer door hardnekkige etnische partijpolitiek die ook nog archaïsch masculien gedreven is. Het hele thema diversiteit en inclusiviteit is in Suriname – op nationaal beleidsniveau – een blinde vlek. Alsof de aanwezigheid in Suriname van al die nakomelingen van de volken van over heel de wereld, garant staat voor diversiteit en inclusiviteit in de beleidsvoering en de beleidspraktijk. Dat is niet zo. Kijk naar de USA, Australië, Canada, kijk naar de regio. Aan het bereiken en behouden van betekenisvolle representatie van diversiteit en inclusiviteit moet gewerkt worden!
Het is in de globaliserende wereld van de 21ste eeuw (we definiëren onszelf zelden zo, maar kijk er ook zo naar: Suriname is kraamkamer van een globaliserende wereld) niet waarachtig – om niet te zeggen naïef – te stellen dat het niet uitmaakt wie een positie bekleedt of een taak verricht, als het maar met kennis en kunde gebeurt. Kom zeg! Stel je voor dat kennis en kunde niet in het pak zouden zitten?! Want wat er ook toe doet is: wie het pak draagt! Als dat er niet toe zou doen, zouden alle emancipatie inspanningen van onze voorouders nergens op slaan en voor niets zijn geweest. En zou de representatie van de wereldbevolking en alle wereldinstituties nog steeds het domein zijn van een verzameling witte mannen. Keti koti, feminisme, burgeroorlogen, de lessen van Mahatma Gandhi, de vrijheidsstrijd van Soekarno, de preken van Martin Luther King jr., het verzet van Rosa Parks, het werk van Sophie Redmond, het presidentschap van Indira Gandhi, de inspiratie van Nelson Mandela, ja ook de arbeidersbevrijdingsbeweging van onze eigen Anton de Kom, die gingen toch écht ergens over. Ook in het internationale zakenverkeer van onze tijd worden diversiteit en inclusiviteit als blijk van goed bestuur gezien en daarom in governance codes opgenomen. Comply or explain.
Het is – naast de slordige werkwijze van de oprichters – droevig dat men in de VHP, ondanks de vernieuwde V en H , bij het denken over de bemensing van de structuur van New SurFin NV, niet verder kwam dan een mannenclubje waarvan de leden de oude H representeren. Wanneer vanaf het begin ook bestuurlijk kundige en vaardige vrouwen bij dit project waren betrokken (Suriname heeft die vrouwen!) hadden die gezegd, misschien diplomatieker dan ik doe: “Beste mannen, dat gaan we zo niet doen”.
KRINGLOOP VAN MOED 